แม้ว่าประเทศไทยจะมีฤดูหนาวที่สั้นกว่าฤดูอื่น ๆ ก็ตาม แต่หลายคนก็คงตั้งตารอหน้าหนาวกันอยู่แน่ ๆ เลยใช่ไหมคะ เพราะหน้าหนาวทำให้เราแต่งตัวได้หลากหลาย สวย เก๋ น่ารัก ในแบบที่ฤดูอื่น ๆ เราใส่ไม่ได้ ซึ่งผ้าพันคอก็เป็นอีกหนึ่งไอเทมที่ได้รับความนิยมกันมากในช่วงหน้าหนาว เพราะนอกจากจะพกพาสะดวก น้ำหนักเบา แถมยังทำให้ดูมีสไตล์มากขึ้น ทั้งหมดนี้ก็ขึ้นอยู่กับวิธีการผูกผ้าพันคอของแต่ละคน วันนี้เราจึงจะพาเพื่อน ๆ ไปดูการเลือกชนิดของผ้าพันคอว่าผ้าแต่ละแบบดีแตกต่างกันอย่างไร จะได้ไม่ถูกพ่อค้าแม่ค้าหัวใสหลอกขายในราคาที่แพงหูฉี่แต่ไม่สมกับคุณภาพ
ชนิดของผ้าที่นำมาทำเป็นผ้าพันคอ
อย่างที่เราได้เห็นกันว่าผ้าพันคอส่วนใหญ่ที่ขายกันจะมีอยู่ 2 ชนิด นั่นคือ Pashmina และ Cashmere ซึ่งทั้งสองชนิดทำมาจากขนแพะภูเขาในตระกูล Capra Hircus ทั้งคู่ มีคุณสมบัติพิเศษที่ให้ความอบอุ่น นุ่มสบาย มีความยืดหยุ่นสูง ทั้งยังมีน้ำหนักเบากว่าเส้นใยธรรมชาติอื่น ๆ โดยแพะเหล่านี้จะอยู่บนเทือกเขาสูง อย่างเทอกเขาหิมาลัย เขตมองโกเลีย คาซักสถาน เราจะมาดูข้อแตกต่างกันค่ะ
1. Pashmina
คำว่า Pashmina มาจากภาษาเปอร์เซีย “Pashm” หมายถึงขนสัตว์ ซึ่งจะใช้ขนแพะด้านในที่ใกล้กับเนื้อมากที่สุด ซึ่งมีความนุ่มละเอียดอยู่ที่ 12 – 15 ไมครอน ซึ่งแพะแบบนี้จะอยู่ตามเขาที่มีความสูงอย่างต่ำ 4,300 เมตร โดยจะแบ่งออกเป็น 3 ชนิด ได้แก่
– Shahpashim
ได้ขึ้นชื่อว่าเป็น King of Pashmina ทอจากขนแพะภูเขาที่เลี้ยงในที่ราบ มีความละเอียด อ่อนนุ่ม เบาบาง และมีคุณภาพสูง จุดเด่นคือผ้าชนิดนี้ยับยาก ไม่ว่าเราจะขยำอย่างไร ก็เกิดรอยได้ยากมาก แม้ว่าผ้าจะบางเบาและนุ่มแต่กลับให้ความอบอุ่นได้อย่างไม่น่าเชื่อเลยค่ะ ในขณะที่ถ้าเอามาคลุมช่วงอากาศร้อนก็จะรู้สึกเย็นสบาย
– Kani Shawl
เป็นผ้าทอมือที่มีการใส่ลวดลายและสีทั้งผืน ใช้กี่ทอเหมือนการทอผ้า แต่จะใช้กรอด้ายสีทำจากไม้เล็ก ๆ แทนเข็มในการทอลาย ความละเอียดของลวดลายจึงเกิดจากการมัดด้ายสีด้วยเฉดสีที่ต่างกัน จะร่างแบบด้วยลงกระดาษกราฟเพื่อใช้กำหนดสี แล้วถอดลายขึ้นเป็นรหัสสีเขียนลงในแถบกระดาษ Talim โดยสีของผ้าจะมีสีหลัก ๆ ด้วยกัน 3 สี คือ สีเขียว ชมพู เหลืองพัชมีนา
– Shatoosh
ผ้าชนิดนี้จะใช้กันในราชสำนักของจีนและอินเดีย ได้ฉายาว่าเป็น Queen of Pashmina เนื้อผ้าอ่อนนุ่ม บางเบา คุณภาพยอดเยี่ยม แต่ปัจจุบันผ้าชนิดไม่มีจำหน่ายแล้วค่ะ เนื่องจาก การจะได้เนื้อผ้านี้จะต้องแลกมาด้วยชีวิตของเจ้ากวาง Chiru ที่มีเส้นใยนุ่มราวกับหิมะ
2. Cashmere
จะใช้ขนที่อยู่ด้านนอกของตัวแพะ โดยมีความนุ่มละเอียดในระดับ 19 – 20 ไมครอน ซึ่งแพะแบบนี้จะอาศัยอยู่ระดับความสูง 3,700 เมตร โดยชื่อแคชเมียร์มาจากแคว้นหนึ่งทางตอนเหนือของประเทศอินเดีย ที่มีแหล่งเลี้ยงแพะมากที่สุด การจะได้ขนแคชเมียร์มานั้น เขาจะไม่ตัดขนโดยตรงแต่จะรอที่เจ้าแพะผลัดขนเองในฤดูใบไม้ผลิ ซึ่งจะกินระยะเวลายาวนาน ซึ่งแพะ 1 ตัว จะได้เส้นแค่เพียง 4 ออนซ์เท่านั้น แปลว่าถ้าหากได้เสื้อ 1 ตัว อาจจะต้องใช้แพะจำนวนมากถึง 30 ตัว ดังนั้นเสื้อที่ผลิตจากขนแคชเมียร์แท้ ๆ จึงมีราคาที่แพงมาก จึงเป็นที่นิยมในผู้ที่มีฐานะดี โดยขนแคชเมียร์จะมี 2 ชั้น คือ ชั้นนอกที่มีความหยาบและยาว กับขนชั้นในที่มีความละเอียดนุ่ม มีทั้งสีธรรมชาติ สีขาว สีเทา และสีน้ำตาลอ่อน
ทำไมถึงต้องแยกออกมาเป็น 2 ชนิดทั้งที่เป็นขนแพะเหมือนกัน
ในประเทศอื่น ๆ อาจจะไม่ได้แยกทั้งสองชนิดออกจากกันโดยสิ้นเชิง แต่ในเนปาลนั้นแยกออกมาด้วยเหตุผล 2 อย่าง ดังนี้
1. วัตถุดิบที่ใช้ในโรงงานเนปาลจะเน้นใช้เส้นใยพัชมีนา ไม่ใช้ขนแคชเมียร์
2. ชาวเนปาลเชื่อว่าพัชมีนานั้นมีคุณภาพที่สูงกว่าแคชเมียร์
แต่ทั้งสองชนิดยังคงมีคุณสมบัติที่เหมือนกันอยู่ที่ความเบาบาง เมื่อนำมาพันหรือห่มจะให้ความอบอุ่นได้ทันที แน่นอนว่าคุณสมบัติดีเยี่ยมนี้มาพร้อมกับราคาที่สูงลิ่วเช่นกัน ราคาจะอยู่ที่ 400 USD ไปจนถึงระดับหลักแสน
การเลือกผ้าพันคอ Pashmina
หากใครเคยซื้อผ้า Pashmina ในหลักร้อย เราขอแสดงความเสียใจด้วยค่ะที่จะบอกว่านั่นคือของปลอม ส่วนมากรับมาจากจีน ถ้าเป็นของแท้ คิดตามราคาไทยจะอยู่ที่ 3,000 บาทขึ้นไป ข้อสังเกตที่น่าสนใจอีกอย่างคือ เวลาที่เราไปเดินซื้อผ้าพันคอหรือผ้าคลุมไหล่ คนขายมักจะบอกเราว่าผ้าของเขาคือผ้า Pashmina 100% แล้วก็จะบอกด้วยราคาที่เกินจริงไปเยอะ เราสามารถสังเกตได้จากลายของผ้าค่ะ ลักษณะของชายผ้าสามารถทำให้เราแยกแยะของปลอมและของแท้ออกได้ ทำไมถึงควรดูที่ชายผ้า เนื่องจากผ้า Pashmina แท้จะมีลักษณะผ้าที่ละเอียดมากจนมองไม่เห็นเป็นเส้นใยอย่างชัดเจน ในขณะที่ของปลอมจะมองเส้นขนของแพะชัดและมีเปอร์เซ็นต์ Wool ที่น้อยกว่า ยิ่งมีการผสมเนื้อผ้ามากเท่าไหร่ ราคาก็จะยิ่งถูกมากขึ้นเท่านั้น
หากเรารู้ที่มาของผ้าและวิธีการเลือก รวมถึงการสังเกต ต่อไปเราจะได้ไหวตัวทัน ไม่ต้องโดนเหล่าพ่อค้าแม่ค้าหลอกขายผ้าปลอมในราคาสูงอีกต่อไปแล้วนะคะ